Türkiye'de mevzuatlar öyle karışık, öyle anlaşılamaz bir halde ki bir vatandaş kendisini ilgilendiren kanunları, mahkeme kararlarını ve yönetmelikleri inceleyip hüküm veremiyor. Vatandaşı bilgisiz ve ilgisiz hale getirerek bir "uzmana" muhtaç bırakan bu tutum, "kanunların açık ve basit" olması kuralını ayaklar altına alıyor. Bu itibarla bir SGK'lının haklarını öğrenebileceği kanunları buradan yazma gereği duyuyorum.
1- SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI(GSS) KANUNU (5510)
Bu kanun çalışma hayatı ve sağlık sigortası konusunun en kapsamlı kanunudur. Bu kanunu inceleyerek bir sonuca varmanız muhtemeldir. EYT'lilerin mağduriyetinin temelidir. 2008 yılındaki o büyük kazanım kayıplarını da buradan inceleyebilir ve siyasetçilerden hakkınızı talep edebilirsiniz.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf
2- SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(506)
Bu kanun en kısa kanunlardan birisidir. Fakat en önemli maddeleri içermektedir. Emeklilik yaşı, prim gibi, hizmet yılı gibi en temel konular burada yazılmıştır. "Ne zaman emekli olurum?" gibi soruların cevabı buradadır. En son güncelleme 2006 yılında olmuştur. Yeni güncellemeler 5510 sayılı kanunla devam etmektedir.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.506.pdf
3- TC EMEKLİ SANDIĞI KANUNU (5434)
Kamu görevine haiz herkesi veya yakınlarını ilgilendiren kanundur. Diğer kanunlara göre daha uzundur ve eski dil kelimelerle bezendiği için anlaması zor olabilir.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.5434.pdf
4- TARIM İŞÇİLERİ SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(2925)
Başkası adına maaş veya ücret karşılığı çalışan bir tarım işçisinin hakları buradadır. Kaç gün primle ve kaç yaşında, ne zaman emekli olacağı konusu da ayrıntılı bir biçimde kanunun ilerleyen sayfalarında yazmaktadır. Diğer kanunlara göre nispeten daha anlaşılır bir kanundur.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2925.pdf
5- TARIMDA KENDİ ADINA VE HESABINA ÇALIŞANLAR SOSYAL SİGORTALAR KANUNU(2926)
Tarımda kendi işinin patronu olan, kendisinin veya başkasının kiralık olarak toprağını kendi için işleyen çiftçinin hakları buradadır. Aynı şekilde ne zaman ve kaç prim günüyle emekli olunacağı burada açıkça yazmamıştır. Fakat atıf olarak hangi kanunun neresine bakılacağı yazılıdır.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/5.5.2926.pdf
6- SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA TABİ OLARAK GEÇEN HİZMETLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN(2829)
Bu kanun en kısa kanunlardan biri olmasına karşın en önemlilerdendir. Özellikle farklı kurumlarda bir dönem işçi, bir dönem esnaf ve bir dönem memur olarak çalışmış olanların emekli olmak için yeter sayıyı sağlamak adına hizmet sürelerinin birleştirilmesini düzenler. Fakat şu unutulmamalıdır ki bazı birleştirme kararları kişiyi hem yaş hem de maaş konusunda olumsuz etkileyebilmektedir. Bu yüzden bu konuda özellikle dikkat edilmesi gerekir.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/5.5.2829.pdf
7-DEVLET MEMURLARI KANUNU(657)
Bütün Kamu görevlileri kim olursa olsunlar bu kanun ile memur sayılmaktadırlar. Mesleğe özel kanunların yanı sıra, her türlü kamu görevlisi bu kanuna bakarak haklarını bütünüyle öğrenebilir.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdf
8-ESNAF VE SANATKARLAR VE DİĞER BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR SOSYAL SİGORTALAR KURUMU KANUNU(1479)
Bu kanun tarım dışı tüm bağımsız çalışanları ve Bağkurluları ilgilendirir. Sosyal Sigortalar Kanunundaki ilgili maddeler yanında emeklilik yaşları buradan öğrenilebilir.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1479.pdf
9- İŞ KANUNU(4857)
Çalışma hayatını en çok etkileyen kanundur. Başkası adına çalışan ve çalıştıranları ilgilendiren tüm konular buradadır. Bir işçiyseniz her türlü hakkınızı buradan aratarak öğrenebilirsiniz.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf
10-DENİZ İŞ KANUNU(854)
Denizde veya gölde bir gemide çalışan her türlü denizci ile onları çalıştıranlar arasındaki hukuku tanzim eden kanundur.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.854.pdf
11-BASIN MESLEĞİNDE ÇALIŞANLARLA ÇALIŞTIRANLAR ARASINDAKİ MÜNASEBETLERİN TANZİMİ HAKKINDA KANUN(5953)
Bu kanun beni de ilgilendiren kanundur. İnternet gazeteciliğinin ve bağımsız gazeteciliğin esamesi okunmadığı için şimdilik önemsiz gördüğüm bir kanundur. Yalnızca kurumsal basın yayın organlarını içine alır.
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.5953.pdf
Bu 11 adet kanunun alt düzenlemelerinin isimleri de kanunların son maddelerinde yazmaktadır. mevzuat.gov.tr 'den her türlü mevzuata ulaşılabilir. Ayrıca tüzükler, yönetmelikler, yazılar, genelgeler ve kararlar da ilgili olduğunuz konuya göre oldukça önemli olabilmektedir. Özellikle yaşanan anlaşmazlıkların mahkemelerde nasıl çözüldüğüne yönelik emsal kararların okunması da hakkınızı alabilmeniz için işe yarayacaktır.
Sonuç olarak bir işçinin, memurun veya bağımsız çalışanın
haklarını öğrenmek için 5510, 506, 5434, 2925, 2926, 2829, 1479, 657, 4857,
854, 5953 sayılı yasalardan kendisini ilgilendirenlerine ve maddelere vakıf olması
beklenir. Bu olmadığında bir "uzmana" muhtaç olmak kaçınılmazdır.
2021 yılı için SGK uzmanları basit işler için
600 ila 1000 lira alabilmektedirler.
Ancak mesele elbette bir uzmana verilen bu cuzi paralar değildir. Bazen bu uzmanlar sizi büyük külfetlerden kurtarabilirler. Asıl mesele bu ülkenin vatandaşı olanların haklarını, yani kanunları bilerek hayatını sürdürme meselesidir. Böylelikle bilinçli olan toplum, siyaseti ve devleti sorgulayabilir, gerektiğinde onları lehine karar almaya zorlayabilir.
Bu itibarla kanunların daha anlaşılır ve çalışan odaklı olmasını savunmanın vaktinin geldiği ve geçtiği su götürmez bir gerçektir. Böyle giderse hiçbir hakkını bilmeyen yığınların sömürüldüklerini anlamaları uzak bir ihtimal gibi görünmektedir. Adil bir ülke hayali önce bilinç devrimi başlamalıdır.
){kind=link}
0 Yorumlar
Yorumları buradan yazabilirsiniz.